Upały – jakie obowiązki ma pracodawca?

Jakie obowiązki spoczywają na pracodawcy podczas wysokich temperatur spowodowanych warunkami atmosferycznymi? Jak pracodawca powinien zorganizować stanowisko oraz środowisko pracy dla pracownika oraz jakie uprawnienia posiada pracownik w trakcie wykonywania pracy w tzw. upałach?
Na początku należy zadać sobie pytanie czemu ustawodawca zajął się właśnie takim problemem? Otóż ludzki organizm dość szybko przystosowuje się do zmian atmosferycznych otoczenia, jednak najlepiej funkcjonuje w temperaturze wahającej się między 17 a 20oC. Gdy temperatura na zewnątrz osiąga poziom co najmniej 25oC jest to oznaka, iż należy zastosować dodatkowe mechanizmy ochronne. Wyższa temperatura przyczynia się do większego wydalania wody z organizmu, którą należy jak najszybciej uzupełnić. Dlatego też obowiązujące przepisy BHP nakładają na pracodawców dodatkowe obowiązki, które mają przyczynić się do zmniejszenia uciążliwości w pracy podczas wysokich temperatur. Zgodnie z § 112 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650, z późn. zm.) – pracodawca jest zobowiązany do dostarczenia pracownikom wody zdatnej do picia lub innych napojów, a ich ilość, rodzaj oraz temperatura powinny być dostosowane do warunków wykonywanej pracy oraz potrzeb fizjologicznych pracowników. Miejsce czerpania takiej wody powinno być ustawione nie dalej niż 75 m od stanowiska pracy. Woda zdatna do picia, to taka woda, która została zbadana pod względem higieniczno-sanitarnym i nadaje się do spożywania przez ludzi.
Inaczej się sprawy maja w momencie gdy pracownik wykonuje swoją pracę podczas warunków szczególnie uciążliwych. O takich warunkach mówi rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. z 1996 r. nr 60 poz. 279). W tym rozporządzeniu możemy przeczytać i praca w warunkach podwyższonej temperatury, tj. 25oC w przypadku wykonywania pracy na zewnątrz oraz 28oC podczas wykonywani pracy w pomieszczeniach zamkniętych jest traktowana jako praca w warunkach szczególnie uciążliwych. Konsekwencją takich warunków jest obowiązek pracodawcy polegający na tym, iż prócz zagwarantowania wody zdatnej do picia należy zapewnić pracownikom odpowiednie napoje, wzbogacone o sole mineralne oraz witaminy. Dodatkowe napoje mają być zapewnione pracownikom nie na ich wniosek, ale z urzędu, a niewywiązanie się z tego obowiązku może skutkować nałożeniem przez inspektora pracy grzywny w wysokości od 1000 do 30 000 zł. Przepisu Kodeksu Pracy nie przewiduje w sposób wyraźny innych świadczeń na rzecz pracownika podczas wysokich temperatur, co nie oznacza, iż pracownicy na własny wniosek lub pracodawca z własnej inicjatywy nie może zastosować innych rozwiązań korzystnych dla pracowników. Mogą one polegać np. na wprowadzeniu dłuższych przerw w pracy lub odpowiednim skróceniu czasu trwania pracy.
W trakcie trwania upałów bardzo ważnym jest to, aby każdy pracownik, a w szczególności osoby starsze miały dostęp do odpowiedniej ilości wody pitnej. Te obowiązki pracodawcy są uregulowane prawnie, dlatego każdy pracodawca jest zobowiązany do ich przestrzegania i stosowania się do regulacji ustawodawcy.